Świadczenia społeczne.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.)

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje:
 1. osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w sytuacjach wymienionych w art. 5 pkt 2 i pkt 3 ustawy o pomocy społecznej.
3. Prawo do świadczeń w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego przysługuje cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zaświadczenia, o którym mowa w art. 170 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 176 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

Osoba lub rodzina ubiegająca się o pomoc społeczną może zgłosić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania (ośrodki znajdują się w każdej gminie). Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy wymagają uprzednio przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego. Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej. Od każdej decyzji służy prawo odwołania.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, trudności w integracji cudzoziemców, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Świadczenia pieniężne:

• zasiłek stały,

• zasiłek okresowy,

• zasiłek celowy,

• specjalny zasiłek celowy,

• pomoc pieniężną na zakup posiłku lub żywności w celu przygotowania posiłku,

Zasiłek stały przysługuje:

1. pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, obecnie netto 776 zł.,

2. pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, obecnie 600 zł., np. 4 osoby x 600 zł. = 2 400 zł. Kwota zasiłku nie może być wyższa niż 719 zł. miesięcznie i niższa niż 30 zł miesięcznie. Całkowita niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do I lub II grupy inwalidów lub legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społe- cznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Zasiłek okresowy przysługuje:

1. osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,

2. rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny, w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50% różnicy miedzy:

• kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującym a dochodem tej osoby,

• kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł. miesięcznie. Dotyczy to sytuacji, gdy  różnica wynosi mniej niż 20 zł. Okres na jaki przyznany jest zasiłek okresowy ustala Ośrodek Pomocy Społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

Zasiłek celowy:

może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby życiowej, w szczególności na pokry- cie części lub całości kosztów zakupu leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw a także kosztów pogrzebu osobom, których dochód nie przekracza odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnej (776 zł.) lub osoby gospodarującej w rodzinie (600 zł.).

Specjalny zasiłek celowy może być przyznany osobie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Wysokość zasiłku celowego zależy od rodzaju potrzeb i możliwości finansowych Ośrodka Pomocy Społecznej. Natomiast wysokość specjalnego zasiłku celowego nie może przekroczyć kryterium dochodowego osoby lub rodziny.

Pomoc pieniężna na zakup posiłku albo żywności w celu przygotowania ciepłego posiłku przysługuje osobom, których dochód nie przekracza 150% kryterium dochodowego (1164 zł.) miesięcznie w przypadku 1 osobowego gospodarstwa domowego i 900 zł. miesięcznie na 1 osobę w przypadku wieloosobowego gospodarstwa domowego).

Świadczenia niepieniężne:

• pracę socjalna,

• składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,

• składki na ubezpieczenie zdrowotne,

• pomoc rzeczowa,

• poradnictwo specjalistyczne,

• interwencja kryzysowa,

• schronienie,

• posiłek,

• niezbędne ubranie,

• usługi opiekuńcze,

• skierowanie i pobyt w ośrodkach wsparcia,

• skierowanie i pobyt w domu pomocy społecznej.

Składki na ubezpieczenia zdrowotne:
przysługują osobie otrzymującej zasiłek stały, która jednocześnie nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.

Poradnictwo specjalistyczne:
w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód. Poradnictwo prawne realizuje się przez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony praw lokatorów. Poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w schronisku.

Posiłek:
Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić.

Niezbędne ubranie:
Przyznanie niezbędnego ubrania następuje poprzez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych potrzeb oraz pory roku.

Usługi opiekuńcze:
przysługują osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona. Usługi mogą być przyznane również osobie, która ma rodzinę, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni i zstępni nie mogą takiej opieki zapewnić. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienia kontaktów z otoczeniem.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi:
są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełno-sprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Osoba nie ponosi odpłatności za usługi opiekuńcze jeśli jej dochód nie przekracza kryterium docho-dowego odpowiednio osoby samotnie gospodarującej lub osoby pozostającej w rodzinie. W pozostałych przypadkach odpłatność ustalana jest w oparciu o tabelę odpłatności.

Odpłatność za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specja-listycznych usług opiekuńczych (Dz.U. z 2005 r. Nr 189, poz.1598).

Skierowanie i  pobyt w domu pomocy społecznej:

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemo-gącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Osobę kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego albo zgody Sądu na umieszczenie w domu pomocy społecznej. W oparciu o obowiązujące przepisy opłatę za pobyt w DPS ponosi sam mieszkaniec, jednak nie więcej niż 70 % swojego dochodu. Jeżeli więc nie pokrywa on opłaty w całości, różnicę ponoszą członkowie rodziny zobowiązani do alimentacji (małżonek, zstępni i wstępni). W przypadku, gdy ich dochody nie przekraczają 300 % kryterium dochodowego, koszty ponosi gmina. Usługi w ośrodku wsparcia mogą być przyznane osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych.